1908’de New York’ta tekstil işçisi kadınların daha iyi çalışma koşulları talep edip bu durumu protesto etmeleriyle önemli bir dönüm noktası yaşanmış ve kadınların hikayesi başlamıştır.
8 Mart günü Birleşmiş Milletler tarafından resmi olarak 1977 yılında tanınmıştır. 47 yıldır aynı gün kutlanan bu özel gün, kadınların toplumda her alanda eşitlik, adalet, özgürlük için mücadelesinde farkındalık yaratma amacını taşımaktadır. Günümüzde hala yaşamın her alanında yer alan ve aktif rol üstlenen kadınlar mücadelesine devam etmektedirler.
Geçmişten günümüze bambaşka alanlarda yaptıklarıyla şu anki yaşantımıza etkisi olan kadınlara bakacak olursak:
Emily Murphy–Kanada’nın ilk kadın yargıcı olarak ülkede kadınların insan olarak sayılmadığı hükmünü içeren kanunun değiştirilmesini sağlamıştır.
Eleanor Roosevelt–Uluslarası İnsan Hakları Bildirgesi’ni Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna sunan ve kabul edilmesini sağlayan dünyanın ilk First Lady’si.
Ada Lovelace—Makine hakkındaki notları, bir bilgisayar tarafından işlenmek üzere yazılan ilk algoritmayı içerir. Bundan dolayı genel kanı dünyanın ilk bilgisayar programcısı olduğudur.
Hedy Lamarr–Besteci ve mucit olan George Antheil ile birlikte yayılma spektrumunun radyo güdümlü torpidolarda kullanılabilmesi amacıyla frekans atlamalı yayılma spektrumunu icat ederek, ABD’de patentini almışlardır.
Sabiha Rıfat (Ecebilge) Gürayman— Ülkemizin ilk kadın inşaat mühendislerindendir ve Fenerbahçe Spor Kulübü’nün ilk kadın voleybolcusudur. Anıtkabir inşaatında bir kadın mühendisin görev alması dünyada ilgi uyandırmış ve Yunanistan Başbakanı Venizelos kendisini “Hayatımda ilk defa böylesine büyük bir işin başında bir kadın görüyorum. Sizi tebrik ederim” diyerek kutlamıştır. Ankara-Beypazarı karayolunun 86. kilometresine yapılan köprünün inşaatında görev alarak “Anadolu’da köprü inşa eden ilk kadın mühendis” unvanını kazanmıştır.
Sabiha Gökçen–Dünya’nın ilk kadın savaş pilotu ve ilk Türk kadın pilottur.
Marie Curie– Çalışmalarıyla bir çığır açan Curie, radyoaktivite alanında öncü araştırmalar yapmış ve bu araştırmaları sonucunda Nobel Ödülü’ne layık görülmüş ilk kadın, bu ödülü iki kere alan ilk bilim insanı olmuştur.
Yvonne Brill–Bugünün uydularını yörüngede tutan yakıt tasarruflu bir roket iticisi olan Elektrotermal Hidrazin İticiyi icat etmekten sorumludur ve icadı için bir patente sahiptir.
Anne Frank– Almanya’daki Yahudi Soykırımının simge isimlerindendir. 13 yaşında yazdığı günlüklerle Nazi zulmünü tüm dünyaya duyurmuştur.
Büyük Katerina–Rusya’yı 18’inci yüzyılının en büyük gücü haline getiren büyük çariçe zamanında yüzbinlerce kilometrekarelik alan fethedilmş ve Rus İmparatorluğunun sağlam temelleri onun zamanında ve onun katkılarıyla atılmıştır.
1908’de New York’ta tekstil işçisi kadınların daha iyi çalışma koşulları talep edip bu durumu protesto etmeleriyle önemli bir dönüm noktası yaşanmış ve kadınların hikayesi başlamıştır.
8 Mart günü Birleşmiş Milletler tarafından resmi olarak 1977 yılında tanınmıştır. 47 yıldır aynı gün kutlanan bu özel gün, kadınların toplumda her alanda eşitlik, adalet, özgürlük için mücadelesinde farkındalık yaratma amacını taşımaktadır. Günümüzde hala yaşamın her alanında yer alan ve aktif rol üstlenen kadınlar mücadelesine devam etmektedirler.
Geçmişten günümüze bambaşka alanlarda yaptıklarıyla şu anki yaşantımıza etkisi olan kadınlara bakacak olursak:
Emily Murphy–Kanada’nın ilk kadın yargıcı olarak ülkede kadınların insan olarak sayılmadığı hükmünü içeren kanunun değiştirilmesini sağlamıştır.
Eleanor Roosevelt–Uluslarası İnsan Hakları Bildirgesi’ni Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna sunan ve kabul edilmesini sağlayan dünyanın ilk First Lady’si.
Ada Lovelace—Makine hakkındaki notları, bir bilgisayar tarafından işlenmek üzere yazılan ilk algoritmayı içerir. Bundan dolayı genel kanı dünyanın ilk bilgisayar programcısı olduğudur.
Hedy Lamarr–Besteci ve mucit olan George Antheil ile birlikte yayılma spektrumunun radyo güdümlü torpidolarda kullanılabilmesi amacıyla frekans atlamalı yayılma spektrumunu icat ederek, ABD’de patentini almışlardır.
Sabiha Rıfat (Ecebilge) Gürayman— Ülkemizin ilk kadın inşaat mühendislerindendir ve Fenerbahçe Spor Kulübü’nün ilk kadın voleybolcusudur. Anıtkabir inşaatında bir kadın mühendisin görev alması dünyada ilgi uyandırmış ve Yunanistan Başbakanı Venizelos kendisini “Hayatımda ilk defa böylesine büyük bir işin başında bir kadın görüyorum. Sizi tebrik ederim” diyerek kutlamıştır. Ankara-Beypazarı karayolunun 86. kilometresine yapılan köprünün inşaatında görev alarak “Anadolu’da köprü inşa eden ilk kadın mühendis” unvanını kazanmıştır.
Sabiha Gökçen–Dünya’nın ilk kadın savaş pilotu ve ilk Türk kadın pilottur.
Marie Curie– Çalışmalarıyla bir çığır açan Curie, radyoaktivite alanında öncü araştırmalar yapmış ve bu araştırmaları sonucunda Nobel Ödülü’ne layık görülmüş ilk kadın, bu ödülü iki kere alan ilk bilim insanı olmuştur.
Yvonne Brill–Bugünün uydularını yörüngede tutan yakıt tasarruflu bir roket iticisi olan Elektrotermal Hidrazin İticiyi icat etmekten sorumludur ve icadı için bir patente sahiptir.
Anne Frank– Almanya’daki Yahudi Soykırımının simge isimlerindendir. 13 yaşında yazdığı günlüklerle Nazi zulmünü tüm dünyaya duyurmuştur.
Büyük Katerina–Rusya’yı 18’inci yüzyılının en büyük gücü haline getiren büyük çariçe zamanında yüzbinlerce kilometrekarelik alan fethedilmş ve Rus İmparatorluğunun sağlam temelleri onun zamanında ve onun katkılarıyla atılmıştır.
Rachel Carson–Yayımladığı Sessiz Bahar isimli kitabı ile dünyada çevresel hareketi başlatan ve DDT adlı bir böcek ilacının zararlı olduğunu kanıtlayan ve dünyamızı zehirleyen bu tür kimyasal maddelerin kullanımına yasal olarak sınırlılık getirten çevre dostu bir bilim insanıdır.
Grace Hopper–Bilgisayar bilimcisi ve ABD donanmasında rütbeli asker olan Hopper, Harvard Mark I bilgisayarının ilk programcılarından ve ilk modern programlama dillerinden biri olan COBOL’un da geliştiricilerindendi. Bilgisayar dilinde “debugging” diye bilinen programı hatalardan temizleme konseptinin de ilk kullanıcılarındandı. Amerikan savaş gemisi USS Hopper (DDG-70) adını kendisinden almıştır.
Josephine Cochrane– 1886’da Shelbyville, Illinois’ta ilk pratik bulaşık makinesini yapmıştır ve bulaşık makinesinin patenti 1886’de Joel Houghton tarafından kendisine verilmiştir.
Barbara McClintock–Dünyanın en önemli sitogenetikçilerinden biri olarak kabul edilen McClintock, kromozomlar ve mısırda üreme sırasında nasıl değiştiğiyle ilgili çalışmalar yapmış, ilk kez mısırın genetik haritasını çıkarmıştır. Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü’nü ise transpozonları keşfinden dolayı kazanmıştır.
Maria Mitchell–1847 yılında teleskop yardımıyla “Miss Mitchell Kuyrukluyıldızı” olarak da bilinen kuyrukluyıldızı keşfetmiş ve bu keşfi sayesinde, Danimarka kralı 7. Frederick tarafından sunulan altın madalyaya layık bulunmuştur – ki bu ödülün o dönemde bir kadına verilmesi sıra dışı ve önemli bir durumdur. Mitchell, mesleği astronomluk olan ilk Amerikalı kadındır.
Dorothy Crowfoot Hodgkin– B12 vitamini üzerine çalışması ile 1964 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görülen, biyomoleküllerin üç boyutlu yapılarını belirlemek için kullanılan X ışını kristalografisi tekniğinin öncülüğünü yapan, protein kristalografisi adlı bilim dalının kurucusu olan Britanyalı bir bilim insanıdır.
| “Bir kadına doğru ayakkabıları verirseniz, dünyayı bile fethedebilir.” /Marilyn Monroe |
Mary Somerville– Astronomi alanındaki çalışmalarıyla Caroline Herschel ile birlikte Kraliyet Astronomi Topluluğu’na kabul edilen ilk iki kadın üyeden biri olan bilim yazarı ve polimattır.
Mary Anning– Fosil keşifleri ve incelemeleri sayesinde bu alanlarda dünyanın gelmiş geçmiş en önemli bilim insanlarından biri olduğu kabul edilen bir fosil biriktiricisi ve paleontolojisttir.
Maria Telkes–Kariyeri boyunca güneş enerjisi ve termodinamik alanındaki katkılarından dolayı çok sayıda ödül ve onur belgesi almıştır. 1948 yılında Uluslararası Güneş Enerjisi Derneği’nin Gümüş Ödülü’ne layık görülmüş ve 1969 yılında Uluslararası Astronomi Birliği’nin prestijli Eddington Madalyası’nı almıştır.
Lillian Möller Gilbreth–Günümüzde endüstriyel ve örgütsel psikoloji olarak bilinen alanda öncü olmuş ayrıca psikoloji ve bilimsel yönetimin sentezini yaratan ilk Amerikalı mühendis ünvanına sahiptir.
Ve daha nice kadınlar.. Yaşadığımız bu dünyada yerleri ve katkıları yadsınamaz bir gerçektir. Daha iyi ekonomi, daha iyi toplum, daha iyi bir dünya inşa etmek istiyorsak kadınların eşit, özgür ve adaletli bir ortamda var olabilmeleri ve insanlığı daha ileri taşıyabilmeleri için eğitim, bilinç ve dayanışma konularında bir gün değil her gün adım atmalı ve hızla ilerlemeler kaydetmeliyiz.
Tüm ilham olan ve fark yaratan kadınlarımızın Dünya Kadınlar Günü‘nü kutluyor, onlara sevgi, saygı ve eşitlik dolu bir dünya yaratma mücadelelerinde yan yana olduğumuzu hatırlatmak istiyoruz. İlerlemenin ve değişimin öncüsü olan kadınların çabalarını bir kez daha kutlamak ve hatırlatmak hepimizin sorumluluğudur.